کد مطلب:47176 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » قرآن

تربيت مثبت، از ديدگاه قرآن كريم، داراي چه خصوصياتي است؟

تربيت مثبت يا تربيت صالح از نظر قرآن تربيتي است كه:

1. صبغه و رنگ الهي دارد، زيرا كودكي كه تازه به دنيا آمده است، از حضور خداوند، تنزّل كرده و به خدا، تعهّد توحيدي سپرده است; بنابراين او خداي خود را خوب ميشناسد و سرمايهاش اين است كه آگاه به دو راه نيك و بد است: فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَغهَا(شمس، 8) و هنوز رنگ تيرة طبيعت، او را رنگين نكرده است; بنابراين قبل از اينكه با عادات و رسوم ديگر آشنا شود، بايد او را با تربيت و آداب صحيح كه صبغة الهي است، رنگين كنيم و نگوييم كودك است و بايد بازي كند و هر چه خواست بگويد، بلكه بايد بگوييم بازيِ صحيح بكند و حرفِ خوب، ياد بگيرد... .(تفسير موضوعي قرآن كريم، آيةالله جوادي آملي، ج 10، (مبادي اخلاق در قرآن)، ص 145، 1377 ش، مركز نشر اسرأ.)

2. دو اصل مهم تربيتي، يعني تشويق و تهديد را مدّ نظر دارد، زيرا انسان هم بايد در برابر انجام كار نيك تشويق شود و هم در برابر كار بد كيفر ببيند، تا آمادگي بيشتري براي پيمودن مسير اول و گام نگذاردن در مسير دوم پيدا كند.

در قرآن كريم، براي تربيت انساني و به دليل همين نوع تربيت است كه كلماتي همچون نذير و بشير يا انذار و بشارت در كنار هم قرار گرفته است.

در اين آيات، هم از بخشش خداوند سخن به ميان آمده و هم عقاب و عذاب شديد او را گوشزد ميكند: ذكر مغفرت وسيع پروردگار و عقاب شديد او در واقع براي قرار دادن همگان در خط ميانه خوف و رجأ است كه عامل مهم تربيت انسان ميباشد، نه هرگز از رحمت خدا مأيوس شوند، هر چند جرمشان سنگين باشد و نه هرگز از مجازات او، خود را در امان بدانند، هر چند گناهشان خفيف باشد.(تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 10، ص 127، دارالكتب الاسلامية.)

3. داراي دو بال علم نافع و عمل صالح است; يعني انساني كه تحت تربيت صالح قرار گرفته است، با دو بال علم و عمل به پيمودن مسير تكامل، به سوي سعادت واقعي خود حركت ميكند.(الميزان، علامه طباطبايي;، ترجمة موسوي همداني، ج 4، ص 188.)

4. ويژگي اصلي تربيت مثبت و صالح آن است كه براساس و محور محبّت بنا شده است، نه به خاطر ترس از تنبيه يا شوق به تشويق. قرآن كريم در اينباره ميفرمايد: أَلاَ َّ إِنَّ أَوْلِيَآءَ اللَّهِ لاَخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لاَهُمْ يَحْزَنُون(يونس،62)

نبايد همة همّت اولياي منزل يا مدرسه، اين باشد كه فرزندان و نوآموزان را بر مدار ترس و تشويق يا تنبيه، تربيت كنند; البته بايد عدّهاي را بترسانند كه اگر در امتحان يا ساير برنامهها، موفّق نشويد، تنبيه، مردود يا اخراج ميشويد و عدّهاي را نيز بايد تشويق كنند كه اگر در امتحان يا برنامههاي كلاس كامياب شديد، هم جايزه ميگيريد و هم آيندهسازان خوبي خواهيد بود، اين كارها سودمند است، اما كار نهايي نيست و بايد دانشآموز را بر محور محبّت تربيت كرد تا دوستدار علم و... شود....(تفسير موضوعي قرآن كريم (مراحل اخلاق در قرآن)، آيةالله جوادي آملي، ج 11، ص 331، 1377 ش، مركز نشر اسرأ.)